Teknolojideki dönüşümle bir arada bağlantı alanında ortaya çıkan yeni medya, herkesin üretmesine imkân sağlıyor. Bilhassa toplumsal medya sayesinde bireylerin yalnızca tüketmediğini kaydeden uzmanlar, medya okuryazarlığının kıymetine işaret ediyor. Medya okuryazarlığının gündelik hayatta da pratiği yapılan bir alan ve süreğen bir süreç olduğunu söz eden Doç. Dr. Esennur Sirer, “Okuryazarlık seviyesi arttıkça bu alanda yapılan içeriklerin kalitesi de artacaktır.” dedi.
Üsküdar Üniversitesi Bağlantı Fakültesi Radyo Televizyon Sinema Kısım Lideri Doç. Dr. Esennur Sirer, yeni medya kavramına ait değerlendirmede bulundu.
Sirer, 2000’li yıllara kadar her türlü görsel içeriğin yalnızca televizyon ekranında seyredebildiğini belirterek şunları söyledi:
Yeni kavram ‘Üre-tüketici’
“Teknolojik dönüşümün medyayı da içine almasıyla birlikte farklı ekranlardan çeşitli içeriklere dilediğimiz vakit erişebilme imkanımız oldu. Bir anda değişiveren bu yesyeni medya tertibini isimlendirmemiz da ömrümüzün yeni ve dinamik akışı için umut verici olmuştu: Yeni Medya herkesi içine alan bir biçimde yeni ilgi odağımızdı artık. Yeni Medya’nın klasiğin alternatifi olup olmadığı tartışmaları devam ederken orijinal bir kavram hayatın odağına oturmuştu: Üre-tüketici. Yani dün televizyon karşısında kumanda elinde kanaldan kanala gezen izleyici kitlesi yerini içerik üreten izler kitleye bırakmıştı. 7’den 77’ye tüm bireyler kendi içeriğini üretip paylaşacak bir mecra bulabiliyordu.”
İzlerkitle ne izlemeli, kimi takip etmeli?
Bu kadar çok içeriğin izlerkitleye farklı bir yük getirdiğini söz eden Doç. Dr. Esennur Sirer, “İzlerkitle ne izlemeliydi ya da kimi takip etmeliydi? Bu durum direkt medya okuryazarlığı kavramını tekrar gündeme getirmişti. Çağın getirisi olarak yeni medya okuryazarlığına da evrilen bu durum, aslında bireylerin içerik bombardımanı altında kendi bilgi ve görgülerini arttırmak ismine seçim yapmalarını söz etmektedir. Bu çok kavramsallaştırılan kavram eğlenceli içerikleri izlememe ya da üretmeme manasında kullanılmamalıdır. Zira beşerler tabiatı gereği cümbüşe de gereksinim duyar ve irtibat araçları içerikleri eğlenceli bir biçimde sundukları için öne çıkmışlardır. Burada sorun ziyanlı olanlar da dâhil her türlü içeriğin cümbüş ile paketlenerek sunulmasıdır.” dedi.
Bilinçli izleyici ve medya okuryazarlığı daha çok ehemmiyet kazandı
Yazılı, görsel ve işitsel her türlü içeriğin daha evvelki bilgi ve tecrübelerimize nazaran şekillendiğini tabir eden Doç. Dr. Esennur Sirer, medya okuryazarlığını ehemmiyetinin bu periyotta daha çok öne çıktığını belirterek “Yeni medyadaki okuryazarlığımız da daha evvelden var olan kitle irtibat araçlarını okuma ve yazma tecrübemiz üzerine inşa edilmektedir. Medya okuryazarlığı gündelik hayatta da pratiğini yaptığımız bir alan ve süreğen bir süreçtir. Bu sürecin toplumsal bir uzlaşı alanı haline getirilip tahlil aranması çok kıymetlidir. Zira okuryazarlık seviyesi arttıkça bu alanda yapılan içeriklerin kalitesi de artacaktır.” dedi.
Üretüketicilerin bilinçlenmesi farkındalık farkı yaratacak
“Üretüketicilerin bilinçlenmesi medyanın kendi dinamikleriyle işlemesini de sağlayacaktır yani aslında farkındalık farkı yaratacaktır” diyen Doç. Dr. Esennur Sirer, “Akış tek taraflılıktan kurtulup zenginleşecektir. Toplum olarak medya okuryazarlığından beklentimiz de esasen bu istikamettedir. Bu duruma eklemlenecek ikincil üzere görünen lakin bütüncül manada yorumlanması gereken teknik gelişmeler ve dijital yayıncılık eğilimleri mevzunun dinamizmini arttırmaktadır. Unutulmaması gereken nokta; tüm bu yasal düzenlemeleri yaparken teknolojinin daima devinimini düşünerek ileriye erimli düzenlemelerin yapılmasının gerekliliğidir. Bugün yaşadığımız kablo ağlarıyla çevrili ve kumanda hijyeninin olmadığı bir dünyada kablosuz sanal dünyanın düşünü kurabilmek kıymetlidir.” dedi.
Yasal düzenleme neden gereklidir?
Doğal olarak bu kadar fazla içeriğin olmasının, düzenlenmesi ve yasal bir yer oluşturulması gereğini doğurduğunu kaydeden Doç. Dr. Esennur Sirer, “Özellikle çocukları ve gençleri olumsuz tesirlerden korumak birincil gayedir. Bugüne kadar klasik irtibat araçlarındaki muhafaza bariyerleri yeni medya devrinde yetersiz kalmıştır. Artık dört ekrandan takip edilebilen içerikler için daha interaktif bir yaklaşım gerekli olmuştur. Bu durum medya okuryazarlığı çerçevesinde olayın tarafları ortasında bir tahlile ulaştırılmalıdır. Yasa yapıcıların akademik öngörüler dahilinde sosyologlar, izleyici temsilcileri ve yayıncılardan oluşan bir platformda ortak bir görüşe varılması gereklidir. Masada tüm paydaşların bulunması nihayetinde bireylerin çıkarı için olacaktır.” dedi.
Ortak uzlaşı kendi denetimini getirecektir…
Doç. Dr. Esennur Sirer, kelamlarını şöyle tamamladı: “Ortak uzlaşı ile yapılan işlerde bahsin taraflarının kendilerine düşen misyonları yerine getirmesiyle medya kendi kendini denetim altına almış olacaktır. Bu durumda bir dizinin senaryosunu eleştirmemize gerek kalmayacaktır. Zira rekabete girişmeden, etik çerçevede, temel insani pahaları gözeterek toplumda ayrımcılık ve ötekileştirmeye yol açmadan yapılan üretimler yer bulacaktır.”
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
